Möminlərin əmiri Həsən ibn Əlinin (A.r.o.) Xilafəti (Hicri 40)
Əlinin (Allah ondan razı olsun) qətlindən sonra Kufə camaatı Həsən ibn Əliyə beyət etdilər. Kufədə beyət edildikdən sonra Şam vilayətinə tərəf getdi. Çünki onlar bu vaxta qədər möminlərin əmiri Əli ibn Əbu Talibə itaət etməmişdilər. Qan tökülməsini xoşlamayan Həsən ibn Əli sülh niyyəti ilə Şama gedir. Hətta Həsən ibn Əli, atası Əli ibn Əbu Talibin Şamlılara qarşı döyüşə getməsinə razı deyildi[1]. Onun sülh istəməsinin əlaməti, Qeys ibn Səd ibn Ubadəni qoşun sərkərdəliyindən azad edərək əvəzinə Abdullah ibn Abbası təyin etməsidir[2]. Allah onların hər ikisindən razı olsun.
Həsən əl-Bəsri deyir: Həsən ibn Əli Müaviyənin qoşunu yerləşən bölgəyə gəldikdə Amr ibn əl-As Müaviyəyə dedi: Mənə elə gəlir bu qoşunun ardı kəsilən deyil.
Həsən əl-Bəsri deyir: Mən Əbu Bəkrənin belə dediyini eşitdim. Bir gün Peyğəmbər (Ona və ailəsinə Allahın salavatı və salamı olsun) xütbə verərkən Həsən ibn Əli gəldi və bu zaman Peyğəmbər (Ona və ailəsinə Allahın salavatı və salamı olsun) buyurdu: “Mənim bu oğlum alicənabdır. Allah onun əli ilə iki müsəlman dəstəni sülhə bağlayacaqdır”[3].
Zuhri deyir: Müaviyə, Həsən ibn Əliyə möhürlü məktub göndərərək dedi: Orada istədiyini yaz qoy istədiyin sənin olsun. Amr ibn əl-As dedi: Xeyr, gərək biz ona qarşı döyüşək. Müaviyə dedi: (Zuhri deyir Müaviyə iki nəfərin xeyirlisi idi) Ey Əbu Abdullah tələsmə. Sən bunları qətlə yetirənə qədər o sayda Şam camaatı həlak olmaldır. Bundan sonra həyatın mənası nə olar! Allaha and olsun, mən məcburiyyət qarşısında qalana qədər döyüşə əl atan deyiləm[4].
Bundan sonra Müaviyə Həsən ilə görüşdü. Həsən ibn Əli (Allah ondan razı olsun) xilafəti Müaviyəyə təhvil verdi və beləliklə Müaviyə möminlərin əmiri oldu. Bu il camaat (birlik) ili adlandırıldı.
Həsənin hakimiyyəti cəmi altı ay davam etdi.
[1] ƏL-Bidayə vən Nihayə: 7, 245.
[2] Fəthul Bari: 13, 67.
[3] Səhih əl-Buxari: Kitabul Fitnə, Bab qovlun Nəbiy innə ibni həzə seyyid, ? 7109.
[4] Musənnəf Əbdürrəzzaq: 5, 462.