14 fevral – Sevgililər (Valentin) gününün əsl tarixçəsi (ƏTRAFLI ARAŞDIRMA)
Nədir bu 14 fevral günü? Hər kəs eyni ağızdan “sevgililər günü” – deyə cavab verəcək.. Bəs nə üçün məhz 14 fevral? Təəssüf ki, bir çox insanı bu sualın cavabı heç maraqlandırmır..
14 fevral tarixçəsinin əsas qəhrəmanı olan – katolik xristianların “Müqəddəs Valentin” deyərək təriflədikləri bir keşiş var.. Bu keşiş çox müəmmalı bir kimliyə sahibdir. Fevral ayının sevgi-məhəbbət ayı olması isə, onun dövründən xeyli öncələrə, təxminən 1500 il əvvələ gedib çıxır. Bunun əsası xristianlığa deyil, əski Roma adət-ənənələrinə dayanır. Qədim Romada 14 fevral bütün Roma xalqı üçün isə xüsusi önəm daşıyırdı. Həmin gün inancları gərəyincə, Roma “tanrı” və “tanrıçaları”nın kraliçası olan Junoya duyulan sayğıdan dolayı bayram elan olunurdu. Buna paqanizm və ya dini terminlə – bütpərəstliyin (müşrikliyin) bir ritualı deyilir (!). Səhərisi gün isə Lupercalia bayramı başlayırdı. Bu bayram xalqın gənc təbəqəsi üçün böyük önəm daşıyırdı. Bunun səbəbi isə həyatları qəti qanun-qaydalarla müəyyənləşdirilmiş və bunun da təbii nəticəsi olaraq gəzib-əylənmə şansı çox məhdud olan gənclərin bu bayramda bir-birləri ilə ifratcasına əylənmələri idi. (Lupercalia gününü əks etdirən onlarla rəsm əsəri mövcud olsa da, İslami əxlaq normalarını nəzərə alaraq, yazımıza yerləşdirmədik)
Bu bayramda hansı gəncin hansı qızı seçməsi də öz istəklərinə bağlı deyildi. Bu seçim bir baxımdan lotereya oyununu xatırladırdı. Romalı gənc qızlar adlarını kiçik kağız parçalarına yazaraq, bir mağaranın önündəki çəlləyə tullayır. Həmin kağızlardan birini seçən romalı gənc də seçdiyi kağızda adı keçən qızla həmin gecə bir yataqda olaraq istənilən cinsi arzusunu həyata keçirməkdə sərbəst buraxılır və bayram boyunca ayrılmırdılar. Dini nöqteyi-nəzərdən yanaşsaq, həmin gün yüzlərlə, bəlkə də minlərlə kişi və qadın Uca Allahın lənətləyərək “çirkin bir həyasızlıq” deyə qiymətləndirdiyi əməli – zinanı gerçəkləşdirirdi.
İmperator II Kladius isə, bu hallara son qoymaq istəyən bir imerator kimi xarakterizə olunur. Onun, hətta ordunun güclənməsi və nizam-intizamın qorunması üçün orduda xidmət edən gənclərə müvəqqəti olaraq evlənməyi qadağan etdiyi də tarixi qaynaqlarda yer tapmaqdadır.
Valentinin ölümü və onun səbəbləri barədə isə müxtəlif mülahizələr vardır. Bunlardan ən yayılmış olanı və qüvvətlisi budur ki, həmin keşiş imperatorun əmri olmasına baxmayaraq, gizli şəkildə qızlarla oğlanları görüşdürməkdə davam edirmiş və romalıların məlum mağarasını özünə ibadətgah seçibmiş. Nəzərə alsaq ki, Valentin xristianlığın yayıldığı ilk əsrlərdə yaşayıb, onun mağarada fəaliyyət göstərməsi heç də təəccüblü sayılmamalıdır. İmperator da onun bu hərəkətlərindən xəbər tutaraq zindana atdırır və 14 fevralda – məhz romalıların əxlaqsızlığının tüğyan etdiyi bir gündə döydürərək, təhqiramiz formada öldürtdürür.
Bu da onu deməyə əsas verir ki, bu şəxs heç də nə məhbəsxana müdirinin qızına aşiq olması ucbatından, nə də katoliklərin iddia etdiyi kimi xristianlığın təbliği üzündən bizim eranın 273-ci ilində öldürülüb. O, məhz sərt imperatorun əxlaqsızlığa qarşı dözümsüz münasibətinin layiqli qurbanı olub. Bu qeyri-əxlaqi davranışı aradan götürmək üçün həmin dövrdə bu işlərə stimulverici rol oynayan şəxsi aradan götürmək kifayət idi ki, bu halın qarşısı alınsın, ən azı bu hal səngisin.
Ən maraqlısı isə, onun həbsxanadan öz yoldaşlarına, xüsusən də keşiş dostu Mariusa “Valentini unutmayın”, “Sizi sevirəm” deyə məktublar göndərməsi faktıdır. Bu fakt ümumiyyətlə, Valentinin hansısa bir qıza görə öldürüldüyü məlumatını şübhə altına alır və onun haqqında söylənən “homoseksualist” ifadəsinin doğruluq dərəcəsini artırır. Axı kişinin kişiyə “səni sevirəm” deməsinə bundan başqa hansı adı vermək olar?!
“Əşşii, bu tarixin nə önəmi var axı, sadəcə sevgini xatırlayırıq daa, hədiyyələşirik, burda nə var axı? Bəyəm Valentini xatırlayırıq? Siz də lap hər bayramı ləğv edirsizee” – deyəcək şəxslər yenə də olacaqmı görəsən? :) Batil bir dindən gələn, o dinin nümayəndələrinin belə, batil və iyrənc hesab etdikləri bir hadisədən qaynaqlanan bir günü yenə də keçirmək, hər kəsin öz mənəvi seçimidir. Belə bir şəxsin və günün “müqəddəsləşdirilməsi” xristianlığın özünə də ziddir. Çünki, xristianların müqəddəs saydıqları Həzrəti Məryəm bir təmizlik nümunəsi idi. Bu cür iyrəncliklər, bu ideoloji düşüncəyə də tamamilə əksdir.
Əlavə bir şərhə ehtiyac varmı? Bu cür tarixçəsi olan bir utanc gününü qeyd etməyin -Allaha iman edən və Ondan həya edən bir müsəlman üçün- qadağan olması barədə minlərlə Quran ayəsi və ya hədislərdən hansını qeyd edək ki? Əlavə bir söz və ya şərhə lüzum görmədiyimizə görə, böyük alim Muhəmməd Saleh’in sözləriylə, yazımızı yekunlaşdırırıq:
Uca Allahdan diləyim budur ki, müsəlmanları (bu cür) bütün fitnələrdən, aşkarından və gizlisindən qorusun, Öz qayğısını və köməyini bizim üzərimizdə saxlasın. (Məcmu Rəsəil və Fətəvə əl-Useymin)
www.islamevi.az
Tərtib: Ayxan Yaquboğlu